Sổ cái phân tán là một trong bốn công nghệ cốt lõi của blockchain. Nếu mật mã học là nền tảng của blockchain, thì sổ cái phân tán chính là bộ khung của nó. Nói một cách đơn giản, sổ cái phân tán là một công nghệ lưu trữ dữ liệu, một cơ sở dữ liệu phân tán phi tập trung.

Lưu ý rằng có hai điểm cần giải thích ở đây: một là "phi tập trung" và hai là "phân tán".

Đầu tiên, nói về "phân tán". Phân tán có nghĩa là dữ liệu được lưu trữ rải rác. Giống như nhiều công ty internet thời kỳ đầu, họ lưu trữ thông tin của chúng ta trong một cơ sở dữ liệu lớn, dữ liệu rất tập trung, thuộc loại cơ sở dữ liệu tập trung. Một khi cơ sở dữ liệu này gặp sự cố, hậu quả nghiêm trọng như sập hệ thống hoặc không thể sử dụng sẽ xảy ra.

Sau đó, các công ty này nhận ra rằng cách làm này không ổn, rủi ro quá lớn. Vì vậy, họ phân tán dữ liệu vào nhiều cơ sở dữ liệu khác nhau, lưu trữ chung. Ngay cả khi một cơ sở dữ liệu gặp vấn đề, các cơ sở dữ liệu khác vẫn có thể thay thế để duy trì hoạt động, đảm bảo sản phẩm của công ty vận hành bình thường. Công nghệ lưu trữ dữ liệu phân tán này chính là cơ sở dữ liệu phân tán.

Tất nhiên, hiện nay hầu hết các công ty đều sử dụng cơ sở dữ liệu phân tán.

Sổ cái phân tán của blockchain cũng là một loại cơ sở dữ liệu phân tán. Có thể nhiều người sẽ thắc mắc: Vậy sổ cái phân tán của blockchain khác gì so với cơ sở dữ liệu phân tán mà các tập đoàn lớn sử dụng?

Điều này dẫn đến điểm thứ hai: "phi tập trung". Sổ cái phân tán của blockchain là một dạng đặc biệt hơn của cơ sở dữ liệu phân tán. Sự khác biệt giữa nó và cơ sở dữ liệu phân tán truyền thống của các tập đoàn lớn nằm ở chỗ blockchain là phi tập trung, còn các tập đoàn truyền thống là tập trung.

Ví dụ, nếu so sánh cơ sở dữ liệu với một cuốn sổ cái, cơ sở dữ liệu tập trung mà các tập đoàn truyền thống sử dụng giống như có nhiều bản sao của cuốn sổ này, được phân tán để lưu trữ dữ liệu chung. Nhưng dù phân tán đến đâu, tất cả các sổ cái đều do chính tập đoàn lớn đó tự bảo trì và quản lý dữ liệu, người khác không có quyền truy cập.

Người dùng muốn xem dữ liệu lịch sử đều phải kết nối với máy chủ trung tâm của họ và gửi yêu cầu. Một khi các tập đoàn tập trung này muốn sử dụng dữ liệu của bạn vào mục đích xấu, bạn cũng không thể làm gì.

Trong khi đó, cơ sở dữ liệu phi tập trung mà blockchain sử dụng được tạo thành từ nhiều cơ sở dữ liệu kết nối với nhau, tạo thành một cơ sở dữ liệu phân tán lớn. Mỗi cơ sở dữ liệu có quyền hạn như nhau, đều có thể xem và lưu trữ toàn bộ dữ liệu.

So với cơ sở dữ liệu tập trung, sổ cái phân tán của blockchain giống như phân tán quyền duy trì "sổ cái". Sổ cái không còn nằm trong tay một tập đoàn lớn mà nằm trong tay mọi người. Mỗi người có quyền hạn như nhau, đều nắm giữ một bản "sổ cái". Mỗi giao dịch đều được mọi người cùng ghi chép, sau một thời gian, mọi người tập hợp lại để đối chiếu sổ cái. Nếu ai đó sửa đổi dữ liệu lịch sử, sẽ lập tức bị phát hiện.

Hơn nữa, sổ cái này hoàn toàn mở cho tất cả mọi người. Nếu bạn muốn tham gia, chỉ cần được mạng lưới blockchain chấp thuận, bạn có thể trở thành một nút trong hệ thống.

Lợi ích của sổ cái phân tán không chỉ là tránh được sự cố đơn điểm, giảm nguy cơ bị tấn công bởi hacker hoặc mất dữ liệu, mà còn mang lại đặc tính phi tập trung cho blockchain, ngăn chặn việc dữ liệu tập trung trong tay các tập đoàn lớn và bị lạm dụng, giúp người dùng "tự kiểm soát dữ liệu của mình, tự quyết định mục đích sử dụng dữ liệu" trở thành hiện thực.

Tóm lại, sổ cái phân tán giống như linh hồn của blockchain. Trong thời đại dữ liệu lớn ngày nay, việc các tập đoàn tập trung lạm dụng dữ liệu diễn ra khắp nơi. Hy vọng blockchain có thể như một chiến bĩnh, vượt qua mọi khó khăn, chấm dứt tình trạng hỗn loạn dữ liệu hiện nay.