Vào ngày 6/8 theo giờ địa phương, ông Donald Trump tuyên bố Mỹ sẽ áp thuế khoảng 100% đối với chip và chất bán dẫn. Trump cho biết nếu sản xuất tại Mỹ sẽ không phải chịu bất kỳ khoản phí nào. Cùng ngày, Trump phát biểu với phóng viên tại Nhà Trắng rằng mức thuế này sẽ áp dụng cho "tất cả chip và chất bán dẫn nhập khẩu vào Mỹ", nhưng không áp dụng cho các doanh nghiệp đã cam kết hoặc bắt đầu quy trình sản xuất sản phẩm liên quan tại Mỹ.
Cùng ngày, Trump và CEO Apple Tim Cook cũng công bố tại Nhà Trắng kế hoạch đầu tư thêm 100 tỷ USD vào Mỹ. Giới phân tích địa phương cho rằng đây là động thái mới nhất của Apple nhằm tránh thuế bằng cách buộc phải cam kết chuyển một phần chuỗi cung ứng về Mỹ.
Theo đài CRI Global Insights, ông Hà Vĩ Văn - Ủy viên thường trực Hiệp hội Nghiên cứu WTO Trung Quốc, chuyên gia cấp cao tại Think tank Toàn cầu hóa - nhận định việc Mỹ áp thuế 100% với chip và chất bán dẫn nhập khẩu rõ ràng là "con dao hai lưỡi". Một mặt, nó có thể ép một số doanh nghiệp quay về Mỹ hoặc đầu tư tại đây; mặt khác, lại đẩy nhanh quá trình "khử Mỹ". Các doanh nghiệp Mỹ sẽ chuyển hướng năng lực sản xuất ở nước ngoài sang thị trường địa phương, còn doanh nghiệp nước ngoài sẽ tránh thị trường Mỹ để xây dựng chuỗi cung ứng nội địa, cuối cùng làm suy yếu vị thế công nghiệp toàn cầu của Mỹ.
Báo cáo nghiên cứu của Boston Consulting Group nhiều năm trước đã cảnh báo: Nếu Mỹ ép ngành bán dẫn hồi hương, quy mô ngành chip của nước này có thể tụt xuống vị trí thứ 2 hoặc 3 thế giới. Bởi ngành chip bao gồm 7 khâu phân bố toàn cầu như thiết kế, thiết bị, vật liệu, wafer, đóng gói kiểm tra... Theo báo cáo Chuỗi giá trị toàn cầu của WTO, Mỹ chỉ chiếm 35% thị phần chuỗi cung ứng toàn cầu. Chính sách cưỡng chế này sẽ khiến các nước khác tìm cách vòng qua Mỹ, xây dựng hệ thống chuỗi cung ứng phi Mỹ, thậm chí có thể khiến vị thế của Mỹ trên thị trường mạch tích hợp toàn cầu tiếp tục giảm sút.
Ông Hà Vĩ Văn phân tích thêm rằng thành công của các tập đoàn công nghệ lớn Mỹ phụ thuộc rất nhiều vào thị trường nước ngoài. Một khi chính sách thuế mới được áp dụng, chắc chắn sẽ ảnh hưởng đến các doanh nghiệp này.
Lấy Apple làm ví dụ, năm 2023, thị trường nước ngoài chiếm hơn 60% tổng doanh thu của hãng. Chính nhờ bố trí thị trường toàn cầu và tích hợp chuỗi cung ứng xuyên quốc gia, tập đoàn này mới duy trì được vị thế dẫn đầu ngành. Nếu Apple chỉ hoàn thành toàn bộ sản xuất lắp ráp tại Mỹ, sản phẩm của họ sẽ mất sức cạnh tranh quốc tế, quy mô thị trường cũng sẽ thu hẹp nghiêm trọng.
