Vào thứ Sáu tuần này (22/8), Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) Jerome Powell sẽ có bài phát biểu cuối cùng trong nhiệm kỳ của mình tại Jackson Hole, Wyoming. Các nhà đầu tư sẽ theo dõi sát sao liệu ông có đưa ra tín hiệu về việc cắt giảm lãi suất vào tháng tới hay không. Nhưng quan trọng hơn, Powell có thể sẽ vạch ra một khuôn khổ cải cách bao quát hơn cho sứ mệnh kép của Fed - những thay đổi này không chỉ có hiệu lực kéo dài sau khi nhiệm kỳ của ông kết thúc vào tháng Năm năm sau, mà còn trở thành một phần quan trọng trong di sản chính trị của ông.

Powell sẽ trình bày triển vọng kinh tế của mình tại Jackson Hole. Nhưng giới bên ngoài kỳ vọng hơn rằng ông sẽ công bố các điều chỉnh từ đánh giá khuôn khổ chính sách của Fed - khuôn khổ này quy định rõ chiến lược và cam kết của Fed trong việc thực hiện hai nhiệm vụ do Quốc hội giao phó là ổn định giá cả và tối đa hóa việc làm. Đáng chú ý, Fed dự kiến sẽ loại bỏ cái gọi là "mục tiêu lạm phát trung bình" (average inflation targeting) - chính sách được xây dựng từ trước đại dịch trong thời kỳ lạm phát liên tục ở mức thấp, nhằm giúp các quan chức Fed tránh rủi ro giảm phát.

Chiến lược này từng nêu rõ: nếu tỷ lệ lạm phát trong những năm trước đó liên tục dưới 2%, Fed sẽ dung thứ cho việc lạm phát trong tương lai vượt quá 2%, dựa trên lý thuyết rằng giá trị trung bình dài hạn sẽ cân bằng trở lại. Xét tình hình lạm phát tăng vọt gần đây và những rủi ro nó gây ra đối với kỳ vọng lạm phát và lòng tin của người tiêu dùng, Fed được dự đoán sẽ từ bỏ chiến lược này và chuyển trọng tâm trở lại việc đạt được mục tiêu lạm phát duy nhất là 2%.

Powell thực ra đã báo hiệu sự điều chỉnh như vậy trong một bài phát biểu từ hồi tháng Năm.

Khi đó, Powell tuyên bố: "Trong các cuộc thảo luận cho đến nay, những người tham gia nhìn chung đều thừa nhận sự cần thiết phải xem xét lại cách mô tả về 'độ lệch ngắn hạn', và tại cuộc họp tuần trước, chúng tôi cũng đạt được sự đồng thuận tương tự đối với mục tiêu lạm phát trung bình."

Fed lần đầu thiết lập khuôn khổ chính sách tiền tệ vào năm 2012 và tuân theo cơ chế điều chỉnh năm năm một lần. Hiện tại, Fed đang xem xét lại chiến lược chính sách, cách sử dụng công cụ và cơ chế truyền thông được sửa đổi lần cuối ngay trước khi đại dịch bùng phát vào năm 2020 - hệ thống này đã được thực thi trong bốn năm.

Giống như các điều chỉnh được công bố năm 2020 đã ảnh hưởng sâu sắc đến hành động chính sách tiền tệ trong năm năm qua, các biện pháp cải cách mà Powell công bố vào thứ Sáu tuần này cũng có khả năng tiếp tục tạo ra tác động sâu rộng trong nhiều năm tới.

Một số nhà quan sát Fed cho rằng chiến lược trước đây của Fed cho phép lạm phát vượt nhẹ 2% để bù đắp cho mức lạm phát thấp ban đầu đã phần nào dẫn đến sự chậm trễ trong hành động tăng lãi suất khi lạm phát tăng vọt sau đại dịch. Quan điểm cho rằng lạm phát do tắc nghẽn chuỗi cung ứng chỉ là tạm thời cuối cùng buộc Fed phải tăng lãi suất với nhịp độ mạnh nhất kể từ những năm 1980.

Matthew Luzzetti, Chuyên gia kinh tế trưởng về Mỹ tại Deutsche Bank, chỉ ra: "Mặc dù khuôn khổ mới được áp dụng năm 2020 không phải là nguyên nhân chính dẫn đến hành động chậm chạp của Fed và mức vượt lạm phát nghiêm trọng, nhưng nó chắc chắn góp phần vào kết quả đó." Ông cũng cho biết, dự kiến bài phát biểu của Powell sẽ tái thiết lập một chiến lược chính sách tiền tệ chủ động hơn, đồng thời thừa nhận rủi ro cú sốc cung và khôi phục đánh giá cân bằng giữa lạm phát và thị trường lao động.

James Fishback, Giám đốc điều hành của quỹ phòng hộ Azoria, đồng tình và chỉ ra rằng Chủ tịch Powell cần thừa nhận "sai lầm" của cái gọi là mục tiêu lạm phát trung bình của mình. Ông đã ví von: điều này giống như một bệnh nhân chạy vào phòng cấp cứu với cơn sốt 41 độ C, nhưng lại được bác sĩ thông báo rằng sẽ không điều trị vì nhiệt độ trung bình trong hai tuần qua vẫn là 37 độ C khỏe mạnh.

Fishback chỉ rõ: "Nguồn gốc của đợt lạm phát lớn 2021-2022 không phải bắt nguồn từ siêu thị hay trạm xăng - mà nó bắt đầu từ Jackson Hole, Wyoming vào tháng 8 năm 2020. Trong thông báo đánh giá khuôn khổ mới vào thứ Sáu tuần này, Chủ tịch Powell phải thừa nhận sai lầm nghiêm trọng của mục tiêu lạm phát trung bình linh hoạt và loại bỏ nó khỏi bộ công cụ chính sách của Fed. Chỉ bằng cách đó, Fed mới có thể trung thành thực hiện sứ mệnh kép của mình."

Trong bài phát biểu tháng Năm, Powell đặc biệt nhấn mạnh rằng biến động lạm phát trong tương lai có thể vượt xa mức của thập kỷ 2010, và nước Mỹ có thể đang bước vào một chu kỳ kinh tế mới với những cú sốc cung thường xuyên hơn và có khả năng kéo dài hơn.

Powell đã nói rõ trong bài phát biểu tháng Năm: "Môi trường kinh tế đã thay đổi đáng kể kể từ năm 2020, và đánh giá khuôn khổ của chúng tôi sẽ phản ánh việc xem xét những thay đổi đó."

Ông cũng nhấn mạnh vào việc hoàn thiện cơ chế truyền thông chính sách chính thức của Fed, đặc biệt là về dự báo kinh tế và đánh giá bất định. Các nhà đầu tư sẽ theo dõi sát sao liệu Fed có điều chỉnh Bản Tóm tắt Dự báo Kinh tế (SEP) hàng quý của mình hay không - tài liệu này bao gồm "biểu đồ chấm" (dot plot) nổi tiếng, thể hiện tập hợp kỳ vọng lãi suất của từng thành viên trong Ủy ban Thị trường Mở Liên bang (FOMC) cho các năm sau đó.