Thu nhập xuyên thấu là gì?

Khái niệm "thu nhập xuyên thấu" (look-through earnings) được Warren Buffett đề cập tại hội nghị thường niên năm 1990. Ông chỉ ra rằng cách tốt nhất để đánh giá lợi nhuận thực tế là sử dụng "thu nhập xuyên thấu," được tính như sau:

Đầu tiên, cộng 250 triệu USD—đây là lợi nhuận trước thuế tương ứng với tỷ lệ sở hữu của Berkshire tại các công ty đại chúng được đầu tư. Sau đó, trừ đi 30 triệu USD—khoản thuế cổ tức phải nộp khi nhận 250 triệu USD nói trên. Cuối cùng, cộng phần còn lại 220 triệu USD với lợi nhuận báo cáo 371 triệu USD, từ đó thu được "thu nhập xuyên thấu" năm 1990 là 591 triệu USD.

Theo quy định chuẩn mực kế toán, đối với các khoản đầu tư có tỷ lệ sở hữu dưới 20%, lợi nhuận đầu tư được ghi nhận dựa trên cổ tức nhận được trong năm. Buffett cho rằng các công ty được đầu tư thường chỉ phân phối một phần lợi nhuận làm cổ tức. Nếu chỉ tính cổ tức vào thu nhập năm, điều này sẽ làm giảm thiểu lợi nhuận thực tế.

Ngay cả khi công ty không chi trả cổ tức, lợi nhuận không phân phối vẫn thuộc về nhà đầu tư nhờ khả năng tăng trưởng và sinh lời. Phần lớn khoản đầu tư bên ngoài của Berkshire có tỷ lệ sở hữu dưới 20%. Để phản ánh chính xác khả năng sinh lời thực sự của Berkshire, cần cộng thêm phần lợi nhuận bị bỏ sót này vào lợi nhuận kế toán. "Thu nhập xuyên thấu" giúp cổ đông hiểu đơn giản họ đang sở hữu "tài sản gì" và "thu nhập gì" đã được tạo ra trong năm qua.

Gợi ý cho nhà đầu tư phổ thông từ thu nhập xuyên thấu?

Theo góc nhìn của Buffett, lợi nhuận hàng năm của nhà đầu tư chính là lợi nhuận ròng của công ty nhân với tỷ lệ sở hữu cổ phần—vì mua cổ phiếu đồng nghĩa với sở hữu một phần doanh nghiệp. Tuy nhiên, đa số nhà đầu tư không nhìn nhận lợi nhuận theo cách này.

Theo bản năng, mọi người thường coi biến động giá cổ phiếu mới là lợi nhuận hàng năm. Nếu đo lường lợi nhuận đầu tư chỉ dựa trên thay đổi giá trị thị trường, cách này khiến họ phụ thuộc quá nhiều vào lãi/lỗ thị trường ngắn hạn. Năm nay thị trường tốt, lợi nhuận của bạn cao; thị trường xấu, lợi nhuận giảm. Nói cách khác, lợi nhuận của bạn không phụ thuộc vào bạn mà phụ thuộc vào diễn biến thị trường.

Nhưng những ai đánh giá lợi nhuận bằng thu nhập xuyên thấu sẽ không bị dẫn dắt bởi biến động giá thị trường thứ cấp. Thay vào đó, họ giữ thái độ điềm tĩnh trước biến động ngắn hạn và tập trung tìm kiếm cổ phiếu có giá trị tăng trưởng bền vững.

Phần lớn biến động giá cổ phiếu là vô nghĩa, vì chúng triệt tiêu lẫn nhau trong ngắn hạn hoặc dài hạn. Chỉ những mức tăng giá nhờ cải thiện khả năng sinh lời của tài sản cơ sở mới không bị triệt tiêu bởi biến động. Cách tiếp cận này buộc nhà đầu tư phải suy nghĩ về triển vọng dài hạn của doanh nghiệp thay vì biểu hiện giá ngắn hạn. Nếu thu nhập xuyên thấu của danh mục đầu tư liên tục tăng trong khi giá trị thị trường đang lỗ ảo, đó có thể là tín hiệu để mua thêm.