Cải cách cung ứng: Liệu có tạo ra đợt tăng giá mạnh lần nữa?

I. Tại sao cải cách cung ứng năm 2015 tạo ra những cổ phiếu tăng giá mạnh?
Cải cách cung ứng cách đây một thập kỷ đã tạo ra rất nhiều cổ phiếu tăng mạnh:
Năm 2015, khi đề xuất cắt giảm năng lực sản xuất, giá xi măng đang giảm. Giá xi măng thực sự tăng mạnh từ 2016 đến 2017. Liệu do cải cách cung ứng loại bỏ năng lực dư thừa? Hay năng lực thừa này vốn sẽ tự đóng cửa do giá thị trường giảm? Là do mệnh lệnh hành chính hay hành vi thị trường?

Với giá xi măng 220 tệ/tấn, hầu hết các công ty xi măng sẽ phá sản dù không có cải cách cung ứng. Nếu giá đủ thấp, năng lực dư thừa chắc chắn sẽ bị loại bỏ. Vậy cải cách cung ứng có phải điều kiện cần để đóng cửa năng lực thừa? Hay giá đủ thấp mới là yếu tố quyết định?

Dù có cải cách cung ứng hay không, nếu giá quá thấp, doanh nghiệp sẽ không chịu nổi và tự đóng cửa. Một vấn đề khác: Sau khi loại bỏ năng lực thừa, giá sản phẩm có chắc chắn tăng? Từ đó dẫn đến lợi nhuận doanh nghiệp tăng mạnh, kéo giá cổ phiếu lên cao?

II. Cắt giảm năng lực ít liên quan đến lợi nhuận tốt
Giá xi măng tăng mạnh sau năm 2017 là do chính sách cải tạo nhà ổ chuột và phục hồi bất động sản, khiến nhu cầu nhà ở tăng vọt, đẩy giá xi măng từ 200+ lên 400+, sau đó ổn định ở mức 400–500 trong nhiều năm. Lợi nhuận cổ phiếu xi măng tăng, kéo giá cổ phiếu lên. Nói cách khác, cắt giảm năng lực là hệ quả của giá giảm mạnh gây thua lỗ nặng. Giá tăng mạnh phải đến từ nhu cầu tăng vọt—nếu không, sau cắt giảm, giá chỉ có thể về mức hòa vốn.

III. Cắt giảm năng lực giúp ổn định giá, nhưng cần nhu cầu tăng để giá tăng mạnh
Hiện nay, nhiều doanh nghiệp năng lượng mặt trời thua lỗ nặng, năng lực chắc chắn bị đào thải—dù có cải cách cung ứng hay không. Ngành thép ở gần mức hòa vốn, nên cắt giảm khó; giá thịt lợn lỗ nhẹ, cắt giảm cực khó (năm ngoái lãi lớn, doanh nghiệp còn tiền). Giá xi măng vẫn quanh 320, nhiều công ty vẫn có lãi—vậy làm sao cắt giảm?

Ngành thịt lợn chủ yếu là doanh nghiệp tư nhân, không thể ép họ cắt giảm. Thép do doanh nghiệp nhà nước kiểm soát, có thể dùng mệnh lệnh hành chính, nhưng nếu bất động sản không phục hồi, làm sao giá thép và xi măng tăng?

Kết luận: Đợt cải cách cung ứng lần này chỉ có thể loại bỏ năng lực thừa, hiệu quả cao nhất là ổn định giá, giảm thua lỗ. Nếu giá sản phẩm (như xi măng, than) vẫn có lãi lớn, việc cắt giảm sẽ rất khó!

Lần trước, giá giảm khiến doanh nghiệp ngừng sản xuất, cắt giảm năng lực là do thị trường. Sau đó, chính sách cải tạo nhà ổ chuột tạo nhu cầu bất động sản khổng lồ (2018–2020 giá nhà tăng gấp đôi), khiến giá nguyên liệu thô tăng vọt.

Lần này, khi nào bất động sản phục hồi? Khi nào giá sản phẩm bật tăng?