Tỷ giá hối đoái là gì?

Tỷ giá hối đoái là tỷ lệ trao đổi giữa hai đồng tiền, thể hiện giá trị một đồng tiền này so với đồng tiền khác. Ví dụ tỷ giá USD/CNY là 6.75 nghĩa là cần 6.75 nhân dân tệ để đổi lấy 1 đô la Mỹ.

Tiền tệ là một loại hàng hóa, trên thị trường vốn trong nước, giá của nó là lãi suất; trên thị trường vốn quốc tế, giá của nó chính là tỷ giá.

Thông thường khi nhu cầu về một đồng tiền tăng, tỷ giá sẽ tăng. Ví dụ khi nền kinh tế Trung Quốc phát triển tốt với nhiều cơ hội đầu tư, vốn nước ngoài sẽ đổ vào, làm tăng nhu cầu về nhân dân tệ, từ đó đẩy tỷ giá lên và đồng nhân dân tệ tăng giá. Như vậy có thể nói tỷ giá tiền tệ của một quốc gia phụ thuộc vào tình hình kinh tế nước đó.

Có hai phương thức chính xác định tỷ giá:

1. Tỷ giá thả nổi:

Trong chế độ tỷ giá thả nổi, tỷ giá không do chính phủ quyết định mà biến động tự do theo quan hệ cung-cầu ngoại hối. Ví dụ khi khách du lịch từ khắp nơi đến Singapore, người Trung Quốc dùng nhân dân tệ, người Nhật dùng yên, người Anh dùng bảng để mua đô la Singapore, nhu cầu về SGD tăng sẽ đẩy giá lên. Hiện Trung Quốc, Mỹ, Anh, Nhật đều áp dụng tỷ giá thả nổi. Khi biến động quá mức ảnh hưởng kinh tế, chính phủ sẽ can thiệp.

2. Tỷ giá cố định:

Tỷ giá cố định do chính phủ quy định, thiết lập tỷ lệ cố định giữa đồng nội tệ và ngoại tệ. Giai đoạn 1994-2005, Trung Quốc cố định tỷ giá USD/CNY ở mức 8.27:1. Ả Rập Xê-út cũng duy trì chế độ này trong biên độ hẹp, một số đảo quốc Caribe cũng neo đồng tiền vào USD. Ưu điểm là ổn định tỷ giá nhưng có thể gây mất cân bằng thương mại.

Các yếu tố ảnh hưởng đến tỷ giá bao gồm:

1. Lãi suất

Kỳ vọng tăng lãi suất thu hút vốn nước ngoài, tăng nhu cầu đồng nội tệ, đẩy tỷ giá lên.

2. Lạm phát

Tỷ giá phản ánh sức mua. Lạm phát cao làm tiền mất giá, tỷ giá giảm và ngược lại.

3. Tăng trưởng kinh tế

Nền kinh tế ổn định với triển vọng tốt sẽ giúp đồng tiền tăng giá.

4. Dự trữ ngoại hối

Dự trữ ngoại hối cao thường đi kèm tỷ giá tăng.

5. Cán cân thanh toán

Thâm hụt thương mại thường làm đồng nội tệ giảm giá. Ví dụ căng thẳng thương mại Mỹ-Trung làm giảm xuất khẩu sang Mỹ, khiến nhân dân tệ giảm giá so với USD.

6. Chính sách kinh tế vĩ mô

Đặc biệt là chính sách tài khóa và tiền tệ có ảnh hưởng lớn đến tỷ giá.