Quỹ Bình Ổn (Stabilization Fund) là gì?

Quỹ Bình Ổn (còn gọi là "Quỹ Can Thiệp") là một quỹ do chính phủ thành lập thông qua các cơ quan chuyên trách, hoạt động trên thị trường chứng khoán bằng cách thực hiện các giao dịch ngược chiều với xu hướng thị trường để giảm thiểu biến động phi lý. Cơ chế hoạt động cơ bản của nó tương tự như nghiệp vụ thị trường mở của ngân hàng trung ương.

Mục tiêu chính của Quỹ Bình Ổn là ổn định thị trường và bảo vệ lợi ích nhà đầu tư. Khi thị trường giảm mạnh phi lý, quỹ sẽ mua cổ phiếu để chống đỡ giá; khi bong bóng thị trường hoặc đầu cơ quá nóng, quỹ sẽ bán cổ phiếu để kiềm chế tăng giá quá mức, đưa thị trường về trạng thái hợp lý.

Nguồn vốn của Quỹ Bình Ổn thường do Bộ Tài chính, các tổ chức tài chính cùng đóng góp hoặc được huy động thông qua các chính sách đặc biệt. Ví dụ, chính phủ có thể phân bổ ngân sách hoặc phát hành trái phiếu đặc biệt để gây quỹ.

Đặc điểm của Quỹ Bình Ổn

Là một công cụ tài chính mạnh để chính phủ can thiệp thị trường, Quỹ Bình Ổn có bốn đặc điểm chính:

1. Quỹ mang tính chính sách
   Toàn bộ quá trình thành lập, vận hành, đánh giá và quản lý của quỹ đều chịu ảnh hưởng bởi chính sách hoặc trực tiếp tuân theo chỉ đạo của chính phủ, trở thành công cụ điều tiết trực tiếp thị trường.

2. Không vì mục tiêu lợi nhuận
   Là một biện pháp chính phủ, Quỹ Bình Ổn không tập trung vào lợi nhuận mà đánh giá hiệu quả dựa trên khả năng ổn định thị trường, khác biệt lớn so với các quỹ thông thường.

3. Quy mô lớn
   Quỹ phải đủ lớn (thường ở mức hàng nghìn tỷ) mới có thể tạo hiệu ứng "bình ổn ngược chu kỳ" trên thị trường.

4. Nguyên tắc Công bằng - Minh bạch - Công khai
   Hoạt động và quản lý của quỹ tuân thủ quy định nghiêm ngặt để đảm bảo tính công bằng, minh bạch, không làm tổn hại lợi ích đa số nhà đầu tư.

Ví dụ về Quỹ Bình Ổn

• 2010: Ngân hàng Nhật Bản thành lập Quỹ Bình Ổn
  Để thoát khỏi tình trạng giảm phát kéo dài, năm 2010, Nhật Bản cho phép ngân hàng trung ương mua hoặc thành lập các quỹ ETF với tổng quy mô khoảng 2 nghìn tỷ Yên, đầu tư vào thị trường chứng khoán Nhật Bản, chủ yếu mua cổ phiếu blue-chip.

• 2024: Hàn Quốc triển khai Quỹ Bình Ổn quy mô lớn
  Ngày 4/12/2024, để ứng phó với biến động thị trường do lệnh giới nghiêm khẩn cấp, chính phủ Hàn Quốc đã kích hoạt Quỹ Ổn định thị trường trị giá lên tới 50 nghìn tỷ Won. Quyết định này được xác nhận tại cuộc họp kinh tế vĩ mô ngày 5/12. Nguồn vốn được chia làm hai phần: (1) Quỹ Bình Ổn thị trường chứng khoán tối đa 10 nghìn tỷ Won, và (2) Quỹ Ổn định trái phiếu 40 nghìn tỷ Won cùng kế hoạch mua trái phiếu doanh nghiệp và thương phiếu.