Đối với những người mới tham gia vào lĩnh vực tiền mã hóa, nhiều thuật ngữ có thể khiến họ khó hiểu, thậm chí gây hiểu lầm. Một số người khi nói về công nghệ blockchain lại ám chỉ Bitcoin, trong khi một số khác khi thảo luận về tiền mã hóa lại nhắc đến blockchain. Mặc dù các thuật ngữ này có liên quan đến nhau, nhưng chúng tuyệt đối không thể thay thế cho nhau. Do đó, ở đây chúng tôi sẽ giới thiệu những kiến thức cơ bản về blockchain, tiền mã hóa và Bitcoin.

Phép loại suy cơ bản nhất

Hãy nghĩ về điều sau:

• Website là công nghệ đặc biệt để chia sẻ thông tin.

• Công cụ tìm kiếm là cách phổ biến và thông dụng nhất để sử dụng công nghệ website.

• Ngược lại, Google là công cụ tìm kiếm phổ biến và nổi tiếng nhất.

Tương tự:

• Blockchain là một công nghệ đặc biệt để ghi lại thông tin (khối dữ liệu).

• Tiền mã hóa là cách phổ biến và thông dụng nhất để sử dụng công nghệ blockchain.

• Ngược lại, Bitcoin là loại tiền mã hóa phổ biến nhất.

Blockchain: Khái niệm

Hầu hết các blockchain được thiết kế như một sổ cái kỹ thuật số phân tán và phi tập trung. Nói một cách đơn giản, blockchain là một sổ cái kỹ thuật số chịu trách nhiệm ghi lại các giao dịch, có thể so sánh với phiên bản kỹ thuật số của sổ cái giấy.

Cụ thể hơn, blockchain là một chuỗi tuyến tính bao gồm nhiều khối, trong đó các khối được kết nối và bảo vệ bằng các bằng chứng mật mã. Công nghệ blockchain có thể được áp dụng cho các hoạt động không nhất thiết liên quan đến nghiệp vụ tài chính. Trong bối cảnh tiền mã hóa, các khối sẽ ghi lại vĩnh viễn các giao dịch đã được xác nhận.

"Phân tán" và "phi tập trung" đề cập đến cách thức cấu trúc và duy trì sổ cái. Để hiểu sự khác biệt, hãy xem xét một số sổ cái tập trung phổ biến trên thị trường, chẳng hạn như hồ sơ công khai về bán nhà, ghi chép ngân hàng về rút tiền ATM hoặc danh sách sản phẩm bán trên eBay. Trong mỗi trường hợp này, chỉ có một tổ chức kiểm soát sổ cái—cơ quan chính phủ, ngân hàng hoặc eBay. Một yếu tố chung khác là những sổ cái này chỉ có một bản chính, tất cả các bản khác chỉ là bản sao lưu, không phải là bản ghi chính thức. Do đó, sổ cái truyền thống đều mang tính tập trung vì chúng được duy trì bởi một thực thể duy nhất và thường chỉ dựa vào một cơ sở dữ liệu.

Blockchain hoàn toàn khác biệt. Nó thường được xây dựng như một hệ thống phân tán và hoạt động như một sổ cái phi tập trung. Điều này có nghĩa là không có một bản sao sổ cái duy nhất (phân tán) và không bị kiểm soát bởi bất kỳ cá nhân nào (phi tập trung). Nói một cách đơn giản, mỗi người dùng tham gia và hỗ trợ duy trì mạng lưới blockchain sẽ giữ một bản sao dữ liệu blockchain, bản sao này thường được đồng bộ hóa với các bản sao của người dùng khác và được cập nhật với dữ liệu giao dịch mới nhất.

Nói cách khác, hệ thống phân tán được duy trì bởi những người dùng trên khắp thế giới cùng làm việc. Những người dùng mạng này được gọi là các nút, và họ sẽ xác thực và xác nhận giao dịch theo quy tắc của hệ thống. Do đó, quyền lực trở nên phi tập trung (không có quyền lực trung ương).

Blockchain: Nguyên lý

Tên gọi "blockchain" bắt nguồn từ cách các bản ghi được nhóm lại: một chuỗi tuyến tính gồm các khối liên kết với nhau. Về bản chất, một khối là một đoạn dữ liệu chứa danh sách các giao dịch gần đây (giống như một bản ghi in). Các khối và giao dịch này đều có thể xem công khai nhưng không thể thay đổi (giống như mỗi trang ghi chép được đặt trong một hộp kính). Khi các khối mới liên tục được thêm vào blockchain, các khối liên kết với nhau tạo thành một bản ghi liên tục (giống như một sổ cái vật lý với nhiều trang). Đây là một phép loại suy rất đơn giản, nhưng quá trình hình thành của nó phức tạp hơn nhiều.

Lý do chính khiến blockchain khó bị giả mạo là vì tất cả các khối đều liên kết với nhau và được bảo vệ bằng bằng chứng mật mã. Để tạo ra các khối mới, người tham gia mạng cần thực hiện các hoạt động tính toán tốn kém và phức tạp, quá trình này được gọi là khai thác (mining). Nhiệm vụ của thợ đào là xác thực giao dịch và nhóm chúng vào các khối mới, sau đó các khối này sẽ được thêm vào blockchain (nếu đáp ứng điều kiện). Thợ đào cũng chịu trách nhiệm đưa các đồng tiền mới vào hệ thống, chính là những đồng tiền được phát hành như phần thưởng cho công việc của họ.

Mỗi khối được xác nhận sẽ liên kết với khối trước đó. Điều tuyệt vời của thiết kế này là một khi khối mới được thêm vào blockchain, dữ liệu trong khối không thể bị thay đổi vì nó được bảo vệ bằng bằng chứng mật mã, vốn có chi phí sản xuất cao và rất khó đảo ngược.

Tóm lại, blockchain là một chuỗi gồm các khối dữ liệu liên kết với nhau, trong đó các khối được liên kết theo trình tự thời gian và được bảo vệ bằng bằng chứng mật mã.

Tiền mã hóa

Nói một cách đơn giản, tiền mã hóa là một dạng tiền tệ kỹ thuật số, đóng vai trò là phương tiện trao đổi tiền tệ trong mạng lưới phân tán. Khác với hệ thống ngân hàng truyền thống, các giao dịch tiền mã hóa có thể được theo dõi thông qua sổ cái kỹ thuật số công khai (blockchain) và có thể diễn ra trực tiếp giữa hai bên tham gia (P2P) mà không cần trung gian.

Thuật ngữ "Crypto" ám chỉ các kỹ thuật mã hóa đảm bảo an toàn cho hệ thống kinh tế, hỗ trợ tạo ra các loại tiền mã hóa mới và đảm bảo quá trình xác thực giao dịch diễn ra suôn sẻ.

Không phải tất cả các loại tiền mã hóa đều có thể khai thác, nhưng phần lớn giống như Bitcoin, phụ thuộc vào quá trình khai thác để đạt được nguồn cung lưu thông tăng trưởng chậm và kiểm soát được. Do đó, khai thác trở thành cách duy nhất để tạo ra các đơn vị tiền mã hóa mới, tránh được rủi ro lạm phát như trong tiền pháp định truyền thống.

Bitcoin

Bitcoin không chỉ là loại tiền mã hóa đầu tiên trên thế giới mà còn là loại nổi tiếng nhất trên thị trường. Năm 2009, một nhà phát triển hoặc nhóm phát triển dưới bút danh Satoshi Nakamoto đã tạo ra Bitcoin. Ý tưởng chính đằng sau Bitcoin là xây dựng một hệ thống thanh toán điện tử độc lập và phi tập trung dựa trên bằng chứng kỹ thuật số và mật mã học.

Mặc dù Bitcoin nổi tiếng nhất, nhưng nó không phải là duy nhất. Có rất nhiều loại tiền mã hóa khác trên thị trường, mỗi loại có những đặc điểm và cơ chế riêng biệt. Ngoài ra, không phải tất cả các loại tiền mã hóa đều có blockchain riêng. Một số được tạo ra trên các blockchain đã tồn tại, trong khi một số khác được xây dựng từ đầu.

Giống như hầu hết các loại tiền mã hóa, nguồn cung của Bitcoin là có hạn, nghĩa là sau khi đạt đến nguồn cung tối đa, sẽ không có đồng tiền mới nào được tạo ra. Nguồn cung tối đa của Bitcoin là 21 triệu đồng. Thông thường, tổng nguồn cung của một loại tiền mã hóa sẽ được công bố khi nó được tạo ra.

Vì giao thức Bitcoin là mã nguồn mở, nên bất kỳ ai cũng có thể xem hoặc sao chép mã của nó. Nhiều nhà phát triển trên khắp thế giới đã đóng góp vào sự phát triển của dự án này.